Hanabi: samen vuurwerk maken met dit innovatieve kaartspel

Hanabi is een innovatief kaartspel dat in 2013 de Spiel des Jahres heeft gewonnen, en dat je nu voor een prikje kan krijgen bij elke spellenwinkel. Het is een kaartspel waarbij je een vuurwerk maakt, door kolommen kaarten te leggen met waardes van 1 t/m 5. Een volledige kolom in een bepaalde kleur is een geslaagd vuurwerk, en als je de rijen van alle kleuren kunt leggen, scoor je het maximale aantal punten. Klinkt makkelijk toch? En misschien zelfs een beetje saai?

Elk groot vuurwerk start met een plofje

Mooie achterkant, dat wel
Twee punten maken het echter een totaal andere ervaring dan een hoop andere kaartspellen: 1. je doet het niet in je eentje, maar met zijn allen en 2. jij ziet niet je eigen kaarten, maar alleen die van de rest. Dit is een serieus andere ervaring dan zeg, pesten. In plaats van dat je gebogen over je eigen handkaarten zit, te voorkomen dat anderen je kaarten kunnen zien en te plotten wat je nu weer voor briljante kaart je gaat spelen om de rest eens stevig te pesten, doe je precies het tegenovergestelde. Je houdt je kaarten zo vast dat jij naar de achterkant staart maar de rest de voorkant van de kaarten goed kan zien. En voor eventuele briljante moves ben je totaal afhankelijk van de rest van de spelers.

Doe es een goede hint geven?
Die rest en jij bepalen dus hoe het zal gaan. Als jij aan de beurt bent, mag je kiezen uit drie acties: een eigen kaart spelen, iemand een hint geven of een kaart afleggen. Dat is alles. In het begin van het spel heb je natuurlijk geen idee wat je in je handen hebt, dus is het een slimme zet om een van de anderen een hint te geven. Maar wat voor hint? Je mag er maar 2 soorten geven: een hint over de kleur (“Deze kaart is blauw”) of over een cijfer (“Deze kaarten zijn 3-en”). Je mag de kaarten daarbij aanraken, zodat de speler in kwestie de kaarten op een handige plek kan schuiven, zodat het beter te onthouden is welke kaart welke hint heeft gehad. En dat wordt belangrijk, zeker als je meerdere hints hebt gehad en het tijd wordt een kaart te spelen.

Drie x is scheepsrecht, ook in vuurwerkland
Het aantal hints is beperkt, maar het aantal pogingen die je hebt om het fout te doen, ook. Drie keer een verkeerde kaart en het spel is voorbij. Dus als je, zoals ik, wel eens een totale black-out krijgt over welke kaart je nu moet gaan spelen en iedereen je verwachtingsvol en vol vertrouwen aankijkt, want ze hadden toch zulke goede hints gegeven, en je echt geen idee meer hebt waar die blauwe drie zit die je nodig hebt, dan kun je nog altijd een kaart afleggen. Een kaart afleggen betekent een hint terugkrijgen, dus goede optie als je het niet meer weet of meer hints wilt vrijspelen. Behalve dat er beperkt kaarten in het spel zitten. Mocht je een vijf afleggen, dan kan je die kolom wel op je buik schrijven, want er zit er per kleur maar een van in. Als trekstapel leeg is, je drie keer het vuurwerk hebt laten ontploffen of alle vijven zijn gespeeld, dan tel je de punten op, 1 punt per kaart.

Ah en wow?
De hamvraag is echter: is dit nu daadwerkelijk vuurwerk? Voel ik me zoals bij een echt groots vuurwerk met oh en ah en wow? Nou nee, dat niet. De climax, vaak gesymboliseerd met vuurwerk, ontbreekt ten ene male. Het is jammer als het niet lukt de kolommen te leggen, maar niet meer dan dat. Het wordt wel steeds spannender, maar het risico is te klein, de tijd die je speelt te kort om er meer dan een ‘he wat jammer’-gevoel aan over te houden. En als je wint met zijn allen, dan tel je je punten op, en dat is dan dat. Ik zou dit wel eens in toernooi-vorm willen spelen, met teams tegen elkaar, en dan maar kijken wie er wint.

Daarnaast is een absolute vereiste van een geslaagd vuurwerk dat iedereen onder de indruk is van hoe geweldig mooi het is. Hanabi is dat niet. Ondanks een mooie titel (Vuurwerk in het Japans) en wat kleurtjes, is het niet mooi. Helaas, want ik ben dol op mooie spellen. Er is een speciale editie te krijgen, met een soort rummikub-achtige tegels, maar daar vind ik dus helemaal niets aan. Op de kaarten staat in ieder geval nog iets van wat siervuurwerk afgebeeld, op die tegels is het te abstract geworden.

Conclusie
Maar ondanks dat het niet voelt, en er ook niet uitziet, als een knetterend spektakel met een hoge wow-factor, het is wel leuk om te doen als tussendoortje. Je moet echt samenwerken, of althans, elkaars hints leren vertrouwen. Dat als iemand zegt: “Dit is een blauwe kaart”, dat je dan snapt dat je die kunt spelen op een bestaande kolom en dat niet iemand dat gewoon voor de fun zegt. Dat je teamgenoten je ervan weerhouden per ongeluk een vijf weg te gooien en dat je gewoon goed moet nadenken voordat je met hints gaat smijten. Dat is leuk, en ook spannend. Niet carbid-schieten spannend, maar toch. Je ledenmaten blijven intact, het kan ook op andere dagen dan 31 december, is goedkoop, dus wat wil je nog meer?